Η χώρα μας συμμετείχε για 1η φορά στο πρόγραμμα CONCORD, που δημοσιεύτηκε με την ευκαιρία της παγκόσμιας ημέρας κατά του καρκίνου στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό The Lancet. Το CONCORD παρέχει στο διεθνή Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OECD) και σε παγκόσμιο επίπεδο αξιόπιστες συγκρίσεις για την επιβίωση από καρκίνο. Τα πληθυσμιακά δεδομένα για 1743 περιπτώσεις λευχαιμιών, λεμφωμάτων και όγκων εγκεφάλου του Πανελλήνιου Αρχείου Παιδικών Αιματολογικών Κακοηθειών και Συμπαγών Όγκων (NARECHEM-ST), που συμπεριλαμβάνονται στη μελέτη δείχνουν το υψηλό επίπεδο παροχής υγειονομικής φροντίδας στους μικρούς ασθενείς με καρκίνο στη χώρα μας και στη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας, παρά την οικονομική κρίση. Ειδικότερα, η πενταετής επιβίωση από οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία (84.2%), λεμφώματα (87.5%) και όγκους εγκεφάλου (68.9%) στη χώρα μας προσεγγίζει τις αντίστοιχες τιμές με εκείνες σε νότιες και κεντρικές περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σημειώνεται ότι περιθώρια βελτίωσης -μέχρι και 10 εκατοστιαίες μονάδες- υπάρχουν σε σχέση με τις Σκανδιναβικές χώρες και τις ΗΠΑ για την επιβίωση από όγκους εγκεφάλου της παιδικής ηλικίας, ένα νόσημα όπου η φροντίδα είναι περισσότερο κατακερματισμένη.
Το Αρχείο ΝΑRECHEM-ST (www.narechem.gr), με υπεύθυνη την Καθηγήτρια Προληπτικής Ιατρικής και Επιδημιολογίας του ΕΚΠΑ κ. Ελένη Πετρίδου, φιλοξενείται από το 1996 στο Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Με το δεύτερο κύκλο του προγράμματος CONCORD το 2015, καθιερώθηκε η παγκόσμια παρακολούθηση της επιβίωσης από καρκίνο ως μέτρο της αποτελεσματικότητας των συστημάτων υγείας και ενημέρωσης της παγκόσμιας πολιτικής για τον έλεγχο της νόσου.
Το πρόγραμμα CONCORD-3 στοχεύει στην επικαιροποίηση των δεδομένων της παγκόσμιας παρακολούθησης της επιβίωσης από καρκίνο έως το 2014. Τα αποτελέσματα βασίζονται σε εγγραφές ατομικών δεδομένων για 37,5 εκατομμύρια ασθενείς με διάγνωση καρκίνου κατά τη διάρκεια των 15 ετών (2000-14). Τα στοιχεία παρέχονται από 322 πληθυσμιακά αρχεία καταγραφής καρκίνου σε 71 χώρες ή περιοχές και 100% κάλυψη σε 47 από αυτές.
Η μελέτη περιλαμβάνει 18 τύπους ή ομάδες καρκίνων, συμπεριλαμβανομένων οισοφάγου, στομάχου, παχέος εντέρου, ορθού, ήπατος, παγκρέατος, πνεύμονα, μαστού (γυναίκες), τραχήλου, ωοθήκης, προστάτη και μελανώματος του δέρματος σε ενήλικες και όγκους εγκεφάλου, λευχαιμίες και λεμφώματα σε ενήλικες και παιδιά. Εφαρμόστηκαν διαδικασίες τυποποιημένου ελέγχου ποιότητας και ενδεχόμενα σφάλματα διορθώθηκαν από τα επιμέρους αρχεία. Εκτιμήθηκε η πενταετής επιβίωση, προτυπωμένη στον παγκόσμιο πληθυσμό.
Την υψηλότερη πενταετή επιβίωση για τους περισσότερους τύπους καρκίνου συνεχίζουν να έχουν σε παγκόσμιο επίπεδο οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, η Φινλανδία, η Ισλανδία, η Νορβηγία και η Σουηδία ενώ η Δανία μειώνει τη διαφορά επιβίωσης από τις άλλες σκανδιναβικές χώρες. Η επιβίωση παρουσιάζει γενικά αυξητική τάση ακόμη και για ορισμένους από τους πιο θανατηφόρους καρκίνους, καθώς σε ορισμένες χώρες αυξήθηκε έως και 5% για τους καρκίνους του ήπατος, του παγκρέατος και του πνεύμονα. Για τις γυναίκες που διαγνώστηκαν την περίοδο 2010-14, η 5ετής επιβίωση για καρκίνο του μαστού φθάνει το 89,5% στην Αυστραλία και 90,2% στις ΗΠΑ, παρότι η διεθνής διακύμανση παραμένει πολύ ευρεία με χαμηλότερα επίπεδα στην Ινδία (66,1%).
Η υψηλότερη πενταετής επιβίωση για καρκίνους του γαστρεντερικού παρατηρείται στη νοτιοανατολική Ασία, ειδικότερα 68,9% για καρκίνο του στομάχου, 71,8% του κόλου και 71,1% του ορθού στη Νότια Κορέα, 36,0% για καρκίνο του οισοφάγου στην Ιαπωνία και 27,9% για καρκίνο του ήπατος στην Ταϊβάν. Αντίθετα, στην ίδια περιοχή, η επιβίωση για μελάνωμα του δέρματος (59,9% στη Νότια Κορέα, 52,1% στην Ταϊβάν και 49·6% στην Κίνα), καθώς και λεμφοειδείς (52·5%, 50·5% και 38·3% αντιστοίχως) ή μυελοειδείς κακοήθειες (45,9%, 33,4% και 24,8%, αντιστοίχως), υστερεί γενικά σε σχέση με άλλες περιοχές του κόσμου.
Για παιδιά που διαγνώστηκαν την περίοδο 2010-14, η 5ετής επιβίωση για οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία κυμάνθηκε από 49,8% στο Εκουαδόρ σε 95,2% στη Φινλανδία. Η 5ετής επιβίωση από όγκους του εγκεφάλου στα παιδιά είναι υψηλότερη από αυτή των ενηλίκων, με εξαιρετικά ευρεία παγκόσμια διακύμανση από 28,9% στη Βραζιλία έως σχεδόν 80% σε Σουηδία και Δανία.
Συμπερασματικά, η τεράστια βάση του προγράμματος CONCORD επιτρέπει παγκόσμιες συγκρίσεις της αποτελεσματικότητας των συστημάτων υγείας στην παροχή φροντίδας και ειδικότερα των 18 από τους συχνότερους τύπους καρκίνου, που αντιπροσωπεύουν συνολικά το 75% των ετήσιων διαγνώσεων καρκίνου. Με τις συγκριτικές της μελέτες συμβάλει στην αποτίμηση της παγκόσμιας πολιτικής για τον έλεγχο της δεύτερης συχνότερης χρόνιας νόσου.
