Υπό την Αιγίδα του Δήμου Ναυπακτίας
Συνδιοργάνωση:
Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS), Γαλλία
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)
Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (EAA)
Πανεπιστήμιο Πατρών
Στην ευρύτερη περιοχή του Κορινθιακού Κόλπου, εδώ και περίπου 30 χρόνια, διενεργείται μια συντονισμένη προσπάθεια για την πληρέστερη κατανόηση των γεωφυσικών διαδικασιών (π.χ. σεισμοί, κατολισθήσεις, τσουνάμι) που λαμβάνουν χώρα στην περιοχή. Διαχρονικά, παρατηρούνται εφελκυστικές τάσεις με αποτέλεσμα ο Βόρειος και Νότιος Κορινθιακός Κόλπος να απομακρύνονται μέχρι 15 χιλιοστά ανά έτος, φαινόμενο μοναδικό στην Ευρώπη αλλά και στην υφήλιο για περιοχές πέραν των τεκτονικών ορίων. Ένα τμήμα της χερσαίας έκτασης του Βόρειου Κορινθιακού Κόλπου (παράκτιες περιοχές της νότιας Φωκίδας) καταβυθίζεται και του Νότιου (παράκτιες περιοχές της βόρειας Αχαΐας) ανυψώνεται. Στον Κορινθιακό Κόλπο έχουν καταγραφεί ισχυροί και καταστρεπτικοί σεισμοί από την αρχαιότητα, με πιο πρόσφατο τον σεισμό του Αιγίου το 1995. H περιοχή μελετάται από ερευνητικές ομάδες από όλη την Ευρώπη. Στη μελέτη αυτή συμβάλλει σημαντικά το Εργαστήριο Σεισμολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), το οποίο στα πλαίσια των εκπαιδευτικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων του, αλλά και της συμβολής του στην προσπάθεια αντισεισμικής θωράκισης της χώρας, έχει εγκαταστήσει ένα σύγχρονο ψηφιακό σεισμολογικό δίκτυο που περιλαμβάνει και τον Κορινθιακό Κόλπο. Την περιοχή επισκέπτονται τακτικά Προπτυχιακοί και Μεταπτυχιακοί φοιτητές, καθώς και Υποψήφιοι Διδάκτορες από πολλά Ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, δεδομένου ότι αποτελεί ένα «φυσικό εργαστήριο» λόγω του μεγάλου πλήθους και ποικιλίας των γεωφυσικών και γεωδυναμικών φαινομένων.
Για την όσο το δυνατόν πληρέστερη και ενδελεχή μελέτη, έχει εγκατασταθεί ένα μεγάλο πλήθος οργάνων (σεισμόμετρα, επιταχυνσιόμετρα, δορυφορικοί δέκτες GPS κλπ). Εκτός από περίπου 40 σεισμογράφους, έχουν εγκατασταθεί και 30 μόνιμοι γεωδαιτικοί σταθμοί GPS σε μια έκταση από τη Λευκάδα μέχρι το Γαλαξίδι (βόρεια) και την Κεφαλλονιά μέχρι το Αίγιο (νότια). Οι σεισμολογικοί σταθμοί καταγράφουν την εδαφική κίνηση και οι γεωδαιτικοί σταθμοί GPS μετράνε την παραμόρφωση του εδάφους και συμβάλουν στην κατανόηση του γεωτεκτονικού υποβάθρου της ευρύτερης περιοχής.
Ανά τακτά διαστήματα, αλλά και σε έκτακτες περιπτώσεις, η ερευνητική ομάδα, με συμμετοχή Επιστημόνων του Τομέα Γεωφυσικής και Γεωθερμίας του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ επισκέπτεται την περιοχή για συναντήσεις, εκπαιδευτικές δραστηριότητες, εγκατάσταση και συντήρηση των σταθμών και λήψεις μετρήσεων. Ταυτόχρονα, λαμβάνονται δεδομένα από δορυφόρους παρατήρησης της γης με συχνές λήψεις. Οι επίγειες και δορυφορικές παρατηρήσεις αξιοποιούνται σε ερευνητικά έργα και μελέτες, οι οποίες καλύπτουν ένα ευρύ επιστημονικό πεδίο με σκοπό την σε βάθος κατανόηση των γεωφυσικών διαδικασιών που λαμβάνουν χώρα.
Κοινό τόπο των ερευνητικών δραστηριοτήτων στην περιοχή αποτελεί το Corinth Rift Laboratory (Εργαστήριο της τάφρου της Κορίνθου ή CRL). Μέλη του είναι από την Ελλάδα το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, το Πανεπιστήμιο Πατρών και το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Από τη Γαλλική πλευρά μετέχουν τα Πανεπιστήμια École Normale Supérieure του Παρισιού, της Νίκαιας, του Στρασβούργου, το Savoie Mont Blanc, καθώς και το ερευνητικό ίδρυμα Institut de Physique du Globe de Paris. Επίσης, μετέχουν η Ακαδημία Επιστημών της Βουλγαρίας και τα Πανεπιστήμια της Σόφιας και της Πράγας. Προσφάτως, ο Κορινθιακός Κόλπος εντάχθηκε ως Παρατηρητήριο της Κορινθιακής τάφρου (CRL) στο πλαίσια της παν-Ευρωπαϊκής υποδομής παρατήρησης της Ευρασιατικής τεκτονικής πλάκας (πρόγραμμα EPOS).
Tο 3o θερινό σχολείο του CRL που διεξήχθη μεταξύ 21 και 25 Σεπτεμβρίου 2018 με επίκεντρο την πόλη της Ναυπάκτου, ολοκληρώθηκε με απόλυτη επιτυχία. Μεταξύ άλλων, διενεργήθηκαν επιδείξεις λειτουργίας εκπαιδευτικού σεισμογράφου σε μαθητές του 2ου Λυκείου Ναυπάκτου, επίδειξη επιστημονικών οργάνων, μεταξύ των οποίων και επιταχυνσιογράφων του Εργαστηρίου Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ, εκπαιδευτικές δραστηριότητες εν πλω και στην ύπαιθρο, καθώς και παρουσιάσεις/διαλέξεις από 21 διακεκριμένους επιστήμονες της ημεδαπής και αλλοδαπής σε 15 φοιτητές και 10 καθηγητές μέσης εκπαίδευσης, καθώς και στο ευρύ κοινό.
Το τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ εκπροσωπήθηκε επάξια από τους Επίκουρους Καθηγητές Γεώργιο Καβύρη, Ιωάννη Κασσάρα και Χαράλαμπο Κράνη. Στις ομιλίες τους αναδείχθηκαν θέματα σεισμικότητας, σεισμικού κινδύνου και τεκτονικών διεργασιών της περιοχής του Κορινθιακού Κόλπου, που έχουν προκύψει από τις ερευνητικές δραστηριότητες του τμήματος στην περιοχή. Στο θερινό σχολείο συμμετείχαν 6 Μεταπτυχιακοί φοιτητές και Υποψήφιου Διδάκτορες του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, σε σύνολο 15 φοιτητών και 10 καθηγητών από Πανεπιστήμια και σχολεία της Ελλάδας, Αλβανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Ρωσίας και Τουρκίας.
Πληροφορίες για το CRL, καθώς και το πλήρες πρόγραμμα και υλικό για το φετινό αλλά και τα περασμένα θερινά σχολεία μπορείτε να βρείτε στον σύνδεσμο http://crlab.eu. Το σχολείο είναι δωρεάν για όλους τους συμμετέχοντες, με επιχορήγηση των φοιτητών και των καθηγητών μέσης εκπαίδευσης, και υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση Γεωφυσικής (European Geosciences Union).
