Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αριστείας Jean Monnet του ΕΚΠΑ ιδρύθηκε το 2000, με σύμβαση μεταξύ του ΕΚΠΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Direction générale X, Action Jean Monnet) και στεγάσθηκε σε χώρους του ΕΚΠΑ δυνάμει των αποφάσεων του Πρυτανικού Συμβουλίου της 10ης Οκτωβρίου2000 και 13ης Απριλίου 2010 και έκτοτε λειτουργεί ανελλιπώς. Στοχεύει στη διεπιστημονική προέσεγγιση της ευρωπαικής ενοποίησης σε συνάρτηση και με τις αντίστοιχες ελληνικές πολιτικές και επιδιώκει να ενεργοποιεί προς τούτο το αντίστοιχο επιστημονικό προσωπικό και τους εμπειρογνώμονες των σχετικών κλάδων. Με τις πολυετείς και πολυδιάστατες ερευνητικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητές του, το Κέντρο έχει συμβάλει στη διεθνή προβολή και εξύψωση του κύρους του ΕΚΠΑ και στη βελτίωση της θέσης του στις διεθνείς αξιολογήσεις (δεδομένης της σημασίας που αποδίδεται στα Κέντρα Αριστείας σε τέτοιες διαδικασίες).
Κατά την υπερεικοσαετή δράση του το Κέντρο υλοποίησε δεκάδες ερευνητικά και εκπαιδευτικά προγράμματα με έμφαση στην ευρωπαϊκή διακυβέρνηση και τις αντίστοιχες ελληνικές πολιτικές. Χαρακτηριστικά τέτοια προγράμματα υπήρξαν η οικονομική διακυβέρνηση της ΕΕ , η κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας, το δίκαιο ασύλου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η στρατηγική αυτονομία της Ένωσης στο σύγχρονο κόσμο κ.ά. Τα τελευταία χρόνια το Κέντρο επικεντρώθηκε στις νομικές και πολιτικές διαστάσεις της ευρωπαϊκής διαχείρισης του προσφυγικού ζητήματος και γενικότερα της μετανάστευσης, καθώς και και στα ζητήματα ασφάλειας και ενέργειας στην Αν.Μεσόγειο. Την τελευταία μόνο πενταετία το Κέντρο έχει αναλάβει σειρά έργων, κυρίως στο πλαίσιο των Jean Monnet Projects του Erasmus+, («Promoting European Values and Citizenship in Multicultural Classrooms», 2016-2018 – «European Governance in Key Sectors for Greece’s Recovery: Agriculture, Tourism and Maritime Policies», 2014-2017 – «Learning EU at Schools», 2014-2016) κλπ.
Κατά την ίδια τελευταία πενταετία το Κέντρο έχει επίσης υλοποιήσει και άλλα 12 εκπαιδευτικά προγράμματα εκτός των ευρωπαϊκών (ενδεικτικά, «Εξειδίκευση Δράσεων Στρατηγικού Σχεδίου Τουρισμού & Στρατηγική Μελέτη Ανάπτυξης του Ανθρώπινου Δυναμικού στον Τουριστικό Τομέα», 2015-2016).
Ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί στα ζητήματα μετανάστευσης με τα προγράμματα – («European Governance of Migration: The External Dimensions» 2017-2020), αλλά και του τρέχοντος (και χρηματοδοτούμενου από την ΕΕ) μέχρι το 2024 προγράμματος Jean Monnet «Migration Challenges from Eastern and Central Mediterranean EU Policies & New Responses». Έμφαση έχει επίσης δοθεί κατά την τρέχουσα περίοδο και στα ζητήματα ασφάλειας και ενέργειας με το διεθνές έργο Jean Monnet «EU Policies towards its East Mediterranean Maritime Space: Energy and Security (2019-2022). Το Κέντρο υλοποιεί επίσης προγράμματα κατάρτισης του Κέντρου Δια Βίου Μάθησης (ΚΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ) του ΕΚΠΑ, τόσο στον τομέα της μετανάστευσης προς την ΕΕ, όσο και της εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας της Ένωσης.
Κατά την υπερεικοσαετή λειτουργία του Κέντρου πάνω από 4.000 φοιτητές (κυρίως μεταπτυχιακοί), ερευνητές, στελέχη του δημόσιου τομέα συμμετείχαν στα εκπαιδευτικά προγράμματα ,τα 50 συνέδρια, σεμινάρια, ημερίδες και δημόσιες συζητήσεις που οργανώθηκαν από το ΕΚΑ. Στο επιστημονικό δίκτυο του Κέντρου συμμετέσχαν πάνω από 300 πανεπιστημιακοί και ειδικοί επιστήμονες συμβάλλοντας στην υλοποίηση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και ερευνητικών δραστηριοτήτων του Κέντρου.
Το εκδοτικό πρόγραμμα του Κέντρο περιλαμβάνει 8 βιβλία (σε συνεργασία με εκδοτικούς οίκους της Αθήνας), 15 δημοσιεύσεις στην σειρά «The Athens Jean Monnet Papers» και 8 στην σειρά «National Strategy Papers». Για τις ανωτέρω σειρές λειτουργεί στο Κέντρο επιτροπή κρίσης ομοτίμων (peer review), με εσωτερικούς και εξωτερικούς (εκτός ΕΚΠΑ) κριτές. Περαιτέρω το Κέντρο δημοσιεύει σε ειδικό τμήμα της ιστοσελίδας του, το «Βήμα των Ερευνητών» ερευνητικές εργασίες μεταπτυχιακών φοιτητών, υποψηφίων διδακτόρων και νέων επιστημόνων που εκπονούνται στο πλαίσιο των ερευνητικών προγραμμάτων του Κέντρου. Οι δημοσιευμένες εργασίες στο «Βήμα των Ερευνητών» υπερβαίνουν τις 100.
Το Κέντρο συνεργάζεται με διάφορους επιστημονικούς φορείς όπως με την Ελληνική Πανεπιστημιακή Ένωση Ευρωπαϊκών Σπουδών (ΕΠΕΕΣ), τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Δημοσίου Δικαίου (EPLO), τις Έδρες Jean Monnet στα ελληνικά ΑΕΙ, το W. Martens Centre for European Studies στις Βρυξέλλες, το Anna Lindh Foundation, τη Rabdan Academy, το «Ίδρυμα Καλλιόπης Κούφα για την Προαγωγή του Διεθνούς Δικαίου και την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», καθώς και με άλλα Πανεπιστήμια, think tanks και δημόσιους φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και με τον κόσμο των επιχειρήσεων (Google, Price Waterhouse Coopers, Business Solutions, κ.ά).
Ιστοσελίδα: https://jmce.gr/portal/
