Κατά τη Συνεδρίαση της Συγκλήτου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών που πραγματοποιήθηκε στις 1.7.2022, συζητήθηκε το σχέδιο του ΥΠΑΙΘ για το Πιστοποιητικό Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας. Διαπιστώθηκε ότι το σχέδιο αυτό εμπεριέχει θετικά στοιχεία, αλλά περιέχει και προβλέψεις που θα δημιουργήσουν προβλήματα τόσο στην εφαρμογή της ίδιας της τροπολογίας όσο και στην κανονική ροή των σπουδών των φοιτητών μας. Προκειμένου, λοιπόν, να αποφευχθούν αρρυθμίες κατά την εφαρμογή της τροπολογίας και να επιτευχθεί ομαλή σύζευξη του προγράμματος παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας με τα υπάρχοντα προγράμματα σπουδών και τις ιδιαιτερότητες των επηρεαζόμενων Τμημάτων, κρίνουμε ότι πρέπει να γίνουν βελτιώσεις -τροποποιήσεις προς δύο βασικές κατευθύνσεις:
1) Το πρόγραμμα της Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας πρέπει να παρέχεται παράλληλα και χωρίς να επηρεάζει το βασικό πρόγραμμα σπουδών των Τμημάτων ΑΕΙ που οδηγούν σε τίτλους σπουδών, που παρέχουν επαγγελματικά δικαιώματα εκπαιδευτικού δευτεροβάθμιας, μεταδευτεροβάθμιας ή επαγγελματικής εκπαίδευσης, καθώς και εκπαιδευτικών ειδικοτήτων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, και
2) Το ειδικό πρόγραμμα σπουδών Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας, προκειμένου να αποκτήσει βιωσιμότητα πρέπει να έχει διοικητική και επιστημονική αυτοτέλεια και αξιοπιστία και ως εκ τούτου πρέπει να παρέχεται από διακριτή δομή εντός του ΑΕΙ.
Αναλυτικότερα, προτείνονται οι κάτωθι βελτιώσεις επί της τροπολογίας:
Α) Αναφορικά με τη διοικητική δομή παροχής προγράμματος παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας
Στην παρ. 1 προβλέπεται:
1. Σε κάθε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Α.Ε.Ι.) δύναται με απόφαση Συγκλήτου να ιδρύεται και να λειτουργεί ειδικό πρόγραμμα σπουδών παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας, …
Προτείνεται :
1. Σε κάθε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Α.Ε.Ι.), με απόφαση Συγκλήτου, ιδρύεται Κέντρο Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας, με σκοπό την παροχή ειδικού προγράμματος σπουδών, το οποίο περιλαμβάνει μαθήματα και λοιπές εκπαιδευτικές δραστηριότητες στο γνωστικό αντικείμενο της παιδαγωγικής και της διδακτικής και αντιστοιχεί κατ’ ελάχιστον σε εξήντα (60) πιστωτικές μονάδες.
Στην παρ. 2 προβλέπεται:
Το ειδικό πρόγραμμα σπουδών παρέχεται από κάθε ΑΕΙ με την επιμέλεια Σχολής ή Τμήματος στο επιστημονικό πεδίο των Επιστημών της Αγωγής, εάν υφίσταται εντός του ΑΕΙ Σχολή ή Τμήμα που θεραπεύει το εν λόγω επιστημονικό πεδίο. Εάν δεν υπάρχει εντός του Α.Ε.Ι. Σχολή ή Τμήμα στο επιστημονικό πεδίο των Επιστημών Αγωγής, το Α.Ε.Ι. δύναται να ιδρύσει διιδρυματικό πρόγραμμα σπουδών της παρ. 1 σε συνεργασία με άλλο Α.Ε.Ι., στο οποίο λειτουργεί Σχολή ή Τμήμα στο επιστημονικό πεδίο των Επιστημών Αγωγής, κατόπιν σύνταξης πρωτοκόλλου συνεργασίας που εγκρίνεται από τις Συγκλήτους των συνεργαζόμενων Α.Ε.Ι……. και σύνταξης ειδικού πρωτοκόλλου των συνεργαζομένων Τμημάτων.
Προτείνεταινα αντικατασταθεί όλη η παρ. 2 ως εξής:
Εάν δεν υπάρχει εντός του Α.Ε.Ι. Σχολή ή Τμήμα στο επιστημονικό πεδίο των Επιστημών Αγωγής, το Α.Ε.Ι. συνεργάζεται με άλλο Α.Ε.Ι., στο οποίο λειτουργεί Σχολή ή Τμήμα στο επιστημονικό πεδίο των Επιστημών της Αγωγής, κατόπιν σύνταξης πρωτοκόλλου συνεργασίας που εγκρίνεται από τις Συγκλήτους των συνεργαζόμενων Α.Ε.Ι., προκειμένου να λειτουργήσει διιδρυματικό ειδικό πρόγραμμα σπουδών παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας, το οποίο διοικείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παρ. 6.
Β) Αναφορικά με τους/τις φοιτητές/ριες που εγγράφονται στο ειδικό πρόγραμμα σπουδών του Κέντρου Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας (παρ. 3):
Στην παρ. 3 προβλέπεται:
3. Στο πρόγραμμα σπουδών του παρόντος γίνονται δεκτοί:
α) φοιτητές του Α.Ε.Ι. που είναι εγγεγραμμένοι σε προγράμματα σπουδών α΄ κύκλου σπουδών η επιτυχής ολοκλήρωση των οποίων οδηγεί στην απόκτηση τίτλων σπουδών, που παρέχουν το δικαίωμα άσκησης επαγγελματικών δικαιωμάτων οποιασδήποτε ειδικότητας εκπαιδευτικού δευτεροβάθμιας, μεταδευτεροβάθμιας ή επαγγελματικής εκπαίδευσης, εφόσον έχουν αξιολογηθεί επιτυχώς σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες του προγράμματος σπουδών τους και συγκεντρώσει κατ’ ελάχιστον εκατόν ογδόντα (180) πιστωτικές μονάδες του προγράμματος,
Προτείνεται η αντικατάσταση των 180 πιστωτικών μονάδων με 60 πιστωτικές μονάδες, ώστε οι φοιτητές/ριες να έχουν όλο τον χρόνο στη διάθεσή τους να παρακολουθήσουν το πρόγραμμα της παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας σε παράλληλο χρόνο με τις υπόλοιπες υποχρεώσεις του βασικού προγράμματος σπουδών τους.
Επίσης προβλέπεται:
β) Πτυχιούχοι προγραμμάτων σπουδών α΄ κύκλου ΑΕΙ της ημεδαπής ή της αλλοδαπής που έχουν το δικαίωμα άσκησης επαγγελματικών δικαιωμάτων οποιασδήποτε ειδικότητας εκπαιδευτικού δευτεροβάθμιας, μεταδευτεροβάθμιας ή επαγγελματικής εκπαίδευσης.
Προτείνεται:
β) Πτυχιούχοι προγραμμάτων σπουδών α΄ κύκλου ΑΕΙ της ημεδαπής ή της αλλοδαπής που έχουν δικαίωμα άσκησης του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού οιασδήποτε ειδικότητας της πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας, μεταδευτεροβάθμιας ή επαγγελματικής εκπαίδευσης.
Γ) Αναφορικά με την απόφαση ίδρυσης (παρ. 4)
Στην περίπτωση β΄ της παρ. 4 προβλέπεται:
β) το πρόγραμμα σπουδών, τα μαθησιακά αποτελέσματα, τα μαθήματα, οι κάθε είδους εκπαιδευτικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της πρακτικής άσκησης και της δυνατότητας εκπόνησης διπλωματικής εργασίας, με κατανομή των πιστωτικών μονάδων που αντιστοιχούν ανά εκπαιδευτική δραστηριότητα, και η διάρθρωση του προγράμματος σπουδών στα δύο (2) ακαδημαϊκά εξάμηνα, καθώς και οι μέθοδοι αξιολόγησης ανά εκπαιδευτική δραστηριότητα,
Η διατύπωση της συγκεκριμένης διάταξης και ειδικότερα στο σημείο: «η διάρθρωση του προγράμματος σπουδών στα δύο (2) ακαδημαϊκά εξάμηνα» δεν παρέχει τη δυνατότητα ευελιξίας, ώστε κάθε φοιτητής/τρια να ολοκληρώνει το πρόγραμμα της παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας με τον ρυθμό που επιθυμεί.
Προτείνεται η αντικατάσταση της παρ. β΄ ως εξής:
β) το πρόγραμμα σπουδών, τα μαθησιακά αποτελέσματα, τα μαθήματα, οι κάθε είδους εκπαιδευτικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της πρακτικής άσκησης και της δυνατότητας εκπόνησης διπλωματικής εργασίας, με κατανομή των πιστωτικών μονάδων που αντιστοιχούν ανά εκπαιδευτική δραστηριότητα, και η διάρθρωση του προγράμματος σπουδών ολοκληρώνεται σε κύκλους μαθημάτων που αντιστοιχούν σε δύο (2) ακαδημαϊκά εξάμηνα, καθώς και οι μέθοδοι αξιολόγησης ανά εκπαιδευτική δραστηριότητα,
Στην περίπτωση στ΄ της παρ. 4 προβλέπεται:
στ) ο τίτλος σπουδών που απονέμεται, ισοδυναμεί με την απόκτηση πιστοποιητικού παιδαγωγικής επάρκειας. Ο τίτλος που απονέμεται ενσωματώνεται στον βασικό τίτλο σπουδών για τους φοιτητές του Α.Ε.Ι. ή παρέχεται ως διακριτός τίτλος σπουδών για τους λοιπούς αποφοίτους του προγράμματος, …..
Η διάταξη αυτή θα οδηγήσει σε διαφοροποίηση των παρεχόμενων τίτλων σπουδών, με αποτέλεσμα τη σύγχυση ως προς τα παρεχόμενα επαγγελματικά δικαιώματα.
Προτείνεται η αντικατάσταση της παρ. στ΄ ως εξής:
στ) ο τίτλος σπουδών που απονέμεται, ισοδυναμεί με την απόκτηση πιστοποιητικού παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας. Ο τίτλος που απονέμεται παρέχεται ως διακριτός τίτλος σπουδών για τους/τις φοιτητές/ριες των ΑΕΙ και τους/τις αποφοίτους του προγράμματος. Ειδικά για τους/τις φοιτητές/ριες, οι πιστωτικές μονάδες του προγράμματος είναι δυνατόν να αναγράφονται και στο Παράρτημα Διπλώματος χωρίς αυτό να επηρεάζει τον Μ.Ο. του πτυχίου.
Δ) Αναφορικά με την πιστοποίηση των προγραμμάτων παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας από την ΕΘΑΑΕ και το ΙΕΠ (παρ. 5)
Στην υποπερίπτωση ιι της περ. β της παρ. 5 προβλέπεται:
ιι) την καταλληλόλητα και τη συνάφεια των μαθημάτων και των μαθησιακών αποτελεσμάτων του προγράμματος με τις ανάγκες της διδασκαλίας των προγραμμάτων σπουδών της εκπαίδευσης
Προτείνεται η αντικατάσταση της ανωτέρω υποπερ. ιι ως εξής:
ιι) την καταλληλόλητα και τη συνάφεια των μαθημάτων, τα οποία καλύπτουν θεματικές ενότητες σχετικές με την παιδαγωγική και ψυχοπαιδαγωγική, τη διδασκαλία και μάθηση, τη διδακτική και πρακτική άσκηση, καθώς και τη συνάφεια των μαθησιακών αποτελεσμάτων του προγράμματος με τις ανάγκες της διδασκαλίας των προγραμμάτων σπουδών της εκπαίδευσης.
Προτείνεται, επίσης, η προσθήκη περ. ε στην παρ. 5 ως εξής:
ε) Τα ανωτέρω κριτήρια του ειδικού πρότυπου αξιολόγησης και πιστοποίησης των προγραμμάτων παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας, που εκδίδει η ΕΘΑΑΕ σε συνεργασία με το ΙΕΠ, ισχύουν και για την πιστοποίηση των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών σχετικά με την απόδοση παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας.
Ε) Αναφορικά με τα όργανα διοίκησης (παρ. 6)
Στην παρ. 6 προβλέπεται:
6. Ως όργανα διοίκησης του προγράμματος σπουδών ορίζονται:
α) η Επιτροπή του Προγράμματος, που αποτελείται από μέλη Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (Δ.Ε.Π.) με γνωστικό αντικείμενο ίδιο ή συναφές με την παιδαγωγική και διδακτική των Τμημάτων ή Σχολών του Α.Ε.Ι. ή του συνεργαζόμενου Α.Ε.Ι., που έχουν την επιμέλεια οργάνωσης του προγράμματος. Ο αριθμός των μελών της Επιτροπής και η εκπροσώπηση κάθε Τμήματος ή Σχολής, σε περίπτωση συνεργασίας με άλλα Τμήματα ή Σχολές του ίδιου ή άλλου Α.Ε.Ι., καθορίζονται στην απόφαση ίδρυσης του προγράμματος. Η Επιτροπή έχει διετή θητεία και συγκροτείται με απόφαση της Συγκλήτου του Α.Ε.Ι., κατόπιν εισήγησης της Συνέλευσης του Τμήματος ή των συνεργαζόμενων Τμημάτων, σε περίπτωση συνδιοργάνωσης,
β) ο Διευθυντής του Προγράμματος, που αναδεικνύεται ένα μέλος από την Επιτροπή του Προγράμματος, κατά την πρώτη συνεδρίαση, με θητεία παράλληλη με αυτή της Επιτροπής.
Το ειδικό πρόγραμμα σπουδών, για να έχει την αξιοπιστία και καθολική αποδοχή από όλες τις Σχολές και όλα τα Τμήματα του ΑΕΙ που οδηγούν σε τίτλους σπουδών, που παρέχουν το δικαίωμα άσκησης επαγγέλματος εκπαιδευτικού πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας, μεταδευτεροβάθμιας ή επαγγελματικής εκπαίδευσης, πρέπει να παρέχεται από ένα αυτοτελές Κέντρο εντός του ΑΕΙ το οποίο να έχει τόσο διοικητική όσο και επιστημονική αυτοτέλεια.
Προτείνεται η αντικατάσταση της παρ. 6 ως εξής:
6. Ως όργανα διοίκησης του Κέντρου Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας ορίζονται:
α) Το Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από:
αα) Τον/την Πρύτανη του ΑΕΙ, ως Πρόεδρο,
ββ) Τον/την Αντιπρύτανη Ακαδημαϊκών Υποθέσεων, ως αναπληρωτή/ρια του Προέδρου,
γγ) Όλους/όλες τους/τις κοσμήτορες των Σχολών του ΑΕΙ, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η άμεση και όσο το δυνατόν καλύτερη επικοινωνία με τα Τμήματα,
δδ) Τον/την Διευθυντή/τρια Εκπαίδευσης και Έρευνας του ΑΕΙ, και
εε) Τον/την Διευθυντή/τρια του Κέντρου, ο/η οποίος/α ορίζεται με απόφαση των ανωτέρω και μπορεί να είναι μέλος ΔΕΠ με γνωστικό αντικείμενο συναφές με την παιδαγωγική επιστήμη. Η θητεία του Διευθυντή είναι τριετής με δυνατότητα ανανέωσης.
β) Η Επιστημονική Επιτροπή, η οποία ορίζεται από το Δ.Σ. του Κέντρου και αποτελείται από:
αα) Τον/την Διευθυντή/τρια, ως Πρόεδρο, και
ββ) Οχτώ (8) έως έντεκα (11) μέλη ΔΕΠ με γνωστικό αντικείμενο συναφές με την παιδαγωγική επιστήμη και τη διδακτική των γνωστικών αντικειμένων.
γ) Στην περίπτωση διιδρυματικού ειδικού προγράμματος σπουδών, εάν δεν υπάρχει εντός του Α.Ε.Ι. Σχολή ή Τμήμα στο επιστημονικό πεδίο των Επιστημών Αγωγής, σε συνεργασία με άλλο Α.Ε.Ι., στο οποίο λειτουργεί Σχολή ή Τμήμα στο επιστημονικό πεδίο των Επιστημών της Αγωγής, ιδρύεται και λειτουργεί διακριτή Επιστημονική Επιτροπή εντός του Κέντρου, η οποία ορίζεται από το Δ.Σ. του Κέντρου και αποτελείται από:
αα) Τον/την Διευθυντή/τρια, ως Πρόεδρο, και
ββ) Οχτώ (8) έως έντεκα (11) μέλη ΔΕΠ, των δύο (2) Α.Ε.Ι., με γνωστικό αντικείμενο συναφές με την παιδαγωγική επιστήμη και τη διδακτική των γνωστικών αντικειμένων.
δ) Το Κέντρο υποστηρίζεται διοικητικά από προσωπικό του ΑΕΙ.
Ειδικότερα ζητήματα σχετικά με τη λειτουργία του Κέντρου θα προβλέπονται στον Εσωτερικό Κανονισμό λειτουργίας του.
Στ) Αναφορικά με το κόστος λειτουργίας του προγράμματος (παρ. β)
Στην παρ. 8 προβλέπεται:
8. Το κόστος οργάνωσης και λειτουργίας του προγράμματος σπουδών παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας δύναται να χρηματοδοτείται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, του ΕΣΠΑ ή του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (Ε.Π.Α.). Η οικονομική διαχείριση της χρηματοδότησης ανά Α.Ε.Ι. πραγματοποιείται σε διακριτό έργο/πρόγραμμα μέσω του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας (Ε.Λ.Κ.Ε.) του Α.Ε.Ι., με Επιστημονικό Υπεύθυνο τον Διευθυντή του Προγράμματος.
Είναι σημαντικό να ορίζεται ρητά ότι το πρόγραμμα παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας παρέχεται ΔΩΡΕΑΝ στους/στις προπτυχιακούς/ές φοιτητές/ριες.
Προτείνεται η αντικατάσταση της παρ. 8 ως εξής:
8. Το πρόγραμμα της παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας παρέχεται δωρεάν στους/στις προπτυχιακούς/ές φοιτητές/ριες και το κόστος οργάνωσης και λειτουργίας του προγράμματος σπουδών παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας δύναται να χρηματοδοτείται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, του ΕΣΠΑ ή του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (Ε.Π.Α.). Η οικονομική διαχείριση της χρηματοδότησης ανά Α.Ε.Ι. πραγματοποιείται σε διακριτό έργο/πρόγραμμα μέσω του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας (Ε.Λ.Κ.Ε.) του Α.Ε.Ι., με Επιστημονικό Υπεύθυνο τον/την Διευθυντή/ρια του Προγράμματος.
Ζ) Αναφορικά με την πρόβλεψη μεταβατικών διατάξεων
Προτείνεταιη προσθήκη παραγράφου 9 ως εξής:
9. Τα Κέντρα Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας αρχίζουν να λειτουργούν και να παρέχουν σχετικά Πιστοποιητικά σε φοιτητές με έτος εισαγωγής από το ακαδημαϊκό έτος 2023-2024. Έως τότε, για τη διαπίστωση της παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας, εφαρμόζονται οι ισχύουσες πριν την ψήφιση του παρόντος διατάξεις.
