Πρόκειται για το μεγαλύτερο σε ηλικία ρήγμα μετασχηματισμού στον Ατλαντικό Ωκεανό το οποίο κόβει αλλά και μετακινεί την Μεσο-ωκεάνια ράχη εδώ και 90 εκατομμύρια χρόνια, αποκτώντας το σημερινό του μήκος. Τα ρήγματα αυτά οριζόντιας ολίσθησης είναι παρόμοια με το ρήγμα του Αγίου Ανδρέα στη Δυτική Αμερική και το ρήγμα της Ανατολίας στην Τουρκιά και στην Ελλάδα και έχει δώσει πάρα πολλούς μεγάλους σεισμούς στο παρελθόν και πρόσφατα.
Η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε ότι ανάμεσα στα μεγάλα ρήγματα μετασχηματισμού, ο ωκεάνιος φλοιός ανοίγει από πολλαπλά ρήγματα που τον οδηγούν σε συνεχή του διάνοιξη και ανάπτυξη σε αυτή τη θέση. Αντίθετα με τα μοντέλα που περιγράφουν την απομάκρυνση των τεκτονικών πλακών με ακόλουθη βύθιση της ενδιάμεσης περιοχής, σε αυτήν την περιοχή ο ωκεάνιος φλοιός ανυψώνεται εντυπωσιακά σε μια άγνωστη μέχρι τώρα οροσειρά όπου οι κορυφές της φτάνουν τα 4000μ αλλά ποτέ δεν φτάνουν την επιφάνεια της θάλασσας. Αυτά τα υποθαλάσσια όρη είναι γνωστά σαν oceanic core complexes και έχουν βρεθεί και σε άλλα σημεία κατά μήκος της μεσωκεάνιας ράχης του Ατλαντικού, αλλά και στον Ινδικό ωκεανό. Τα μεγέθη ωστόσο διαφέρουν, στις πλαγιές τριών από αυτά βρέθηκαν 500-1000μ ύψους κάτοπτρα που έχουν προκληθεί από καταστροφικές κατολισθήσεις με μεγάλα κομμάτια βράχων να κατρακυλούν προς τις ρωγμές. Συλλέχθηκαν 150 δείγματα πετρωμάτων, συνολικά περίπου 200 κιλών, από το υποβρύχιο ρομπότ Holland I κατά τη διάρκεια 86 ωρών εξερεύνησης. Χαρτογραφήθηκαν πάνω από 10,000χλμ2 ωκεάνιου πυθμένα, περίπου όσο η έκταση της Κρήτης, και τα δεδομένα αυτά θα δωθούν στο Atlantic Ocean Research Alliance μετά από ένα χρόνο.
Τα υποθαλάσσια όρη παρουσιάζουν και βιολογικό ενδιαφέρον καθώς σφύζουν από θαλάσσια είδη, ψάρια, κοράλλια και σπόγγους, όντας μακρυά από οποιαδήποτε ακτή και υπό ελάχιστη ανθρώπινη παρέμβαση. Εντοπίστηκε βρεφοκοινότητα με περισσότερα από 70 αυγά σαλαχιού, αγνώστου είδους αυτή τη στιγμή. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι είναι η πρώτη φορά που ανακαλύπτεται τέτοια βρεφοκοινότητα σε τόσο βαθειά νερά.
Η ομάδα των επιστημόνων της ωκεανογραφικής αποστολής TOSCA αποτελείται από πέντε διαφορετικές χώρες (Ιρλανδία, Αγγλία, Γερμανία, Ελλάδα και Καναδά) έχοντας όλοι διαφορετικές ειδικότητες. Αρχηγός της ωκεανογραφικής αποστολής ήταν η Ελληνίδα Δρ. Αγγελική Γεωργιοπούλου, Λέκτορας στο School of Earth Sciences του University College Dublin και από το ΕΚΠΑ (Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος) η Επικ. Καθηγήτρια Δρ. Παρασκευή Νομικού. Οι επιστήμονες θα αναλύσουν τα δεδομένα που συλλέχθηκαν στα αντίστοιχα εργαστήριά τους ώστε να κατανοήσουν πως δημιουργήθηκαν αυτές οι υποθαλάσσιες οροσειρές, πότε και πως δημιουργήθηκαν οι κατολισθήσεις και πώς η γεωλογία επηρεάζει την ανάπτυξη του τοπικού θαλάσσιου οικοσυστήματος.
Acknowledgments for funding, data and support: AORA, Marine Institute,DFG (German Science Foundation)
Affiliations: University College Dublin, Geological Survey Ireland, National Oceanography Centre, University of Southampton, Christian-Albrechts University of Kiel, Memorial University Newfoundland, National and Kapodistrian University of Athens, NUI Galway, Queen’s University Belfast, Irish Marine Institute.
